حمله پانیک چیست

احساس ناگهانی وحشت، خفگی، تپش قلب غیرقابل کنترل، و ترسِ از دست دادن کنترل؛ اینها فقط چند مورد از علائم وحشتناک حمله پانیک هستند. اما آیا تا به حال فکر کرده‌اید که گاهی اوقات این حملات وحشتناک می‌توانند منجر به یک اختلال جدی به نام اختلال حمله پانیک شوند؟

در این مقاله جامع، به کاوش در دنیای حمله پانیک خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید تا با علائم، علل، تشخیص، درمان و راه‌های مقابله با این اختلال فلج کننده آشنا شوید.

درک حمله پانیک

ابتدا باید با این حمله بیشتر آشنا شویم. حمله پانیک، دوره‌ای کوتاه از ترس شدید و ناگهانی است که علائم جسمی و روانی متعددی را به همراه دارد. این حملات اغلب به طور ناگهانی و بدون هیچ دلیل مشخصی رخ می دهند و می توانند بسیار دلهره آور باشند.

درصورت ابتلا به این اختلال می‌توانید از مشاوره درمان استرس کلینیک روانشناس من استفاده نمایید

علائم

برخی از علائم شایع عبارتند از:

• تپش قلب
• تعریق
• لرزش
• تنگی نفس یا احساس خفگی
• درد یا ناراحتی قفسه سینه
• سرگیجه یا سبکی سر
• احساس غیر واقعی بودن یا جدا شدن از خود
• ترسِ از دست دادن کنترل یا دیوانه شدن
• ترس از مردن
• احساس سوزن سوزن شدن یا بی حسی
• گرگرفتگی یا احساس سرما

اختلال حمله پانیک چیست؟

حالا که با این موضوع آشنا شدیم، سراغ اختلال حملات پانیک که نام دیگر آن اختلال هراس است می‌رویم.  در اختلال پانیک فرد نه تنها حملات پانیک را تجربه می کند، بلکه دائماً نگران است که دوباره دچار حمله پانیک شود. این نگرانی مداوم می تواند منجر به اجتناب از موقعیت‌ها یا مکان‌هایی شود که فرد فکر می‌کند ممکن است در آنها حمله پانیک رخ دهد. این نکته باعث تمایز حمله پانیک معمولی با اختلال پانیک می‌شود.

چرخه اختلال حمله پانیک

اختلال پانیک یا هراس یک چرخه مخرب ایجاد می‌کند:

1. حمله پانیک: فرد دچار حمله پانیک می‌شود و علائم جسمی و روانی شدید را تجربه می‌کند.
2. ترس از حملات بعدی: بعد از حمله، فرد دچار ترس و وحشت از اینکه دوباره حمله پانیک را تجربه کند، می‌شود.
3. اجتناب از موقعیت‌ها:  برای جلوگیری از حملات بعدی، فرد شروع به اجتناب از موقعیت‌هایی می‌کند که معتقد است ممکن است در آنجا مجددا حمله پانیک رخ دهد (مانند رانندگی، فضاهای بسته، یا حضور در جمع، مکان‌های دور از شهر).
4. کاهش تحرک و فعالیت: اجتناب از موقعیت‌ها منجر به کاهش تحرک و فعالیت‌های فرد می‌شود.
5. افزایش اضطراب و افسردگی: اجتناب و کاهش تحرک می‌تواند منجر به افزایش کلی اضطراب و افسردگی شود.
6. حساسیت بیشتر به علائم جسمانی: با افزایش اضطراب، فرد نسبت به علائم جسمانی حساس تر می‌شود و هر تغییر جزئی در بدن را به عنوان نشانه حمله پانیک تعبیر می‌کند.
7. احتمال بیشتر برای حمله پانیک دیگر : این حساسیت باعث می‌شود فرد آمادگی بیشتری برای تجربه حمله پانیک داشته باشد و در نهایت خود فرد به طور ناخواسته احتمال وقوع حمله را افزایش دهد.

همانطور که می‌بینید، این چرخه می‌تواند بسیار طاقت فرسا باشد و کیفیت زندگی فرد را به شدت تحت تاثیر قرار دهد.

علائم اختلال

علاوه بر نگرانی مداوم از حملات پانیک، برخی از علائم شایع اختلال پانیک عبارتند از:

• اضطراب عمومی و مداوم
• افسردگی
• تحریک‌پذیری
• خستگی
• مشکلات خواب
• مشکلات تمرکز
• دشواری در انجام فعالیت‌های روزانه

علل اختلال حمله پانیک

• عوامل محیطی: رویدادهای استرس‌زا، مانند تصادف، بلایای طبیعی یا مورد سوء‌استفاده قرار گرفتن، می‌توانند خطر ابتلا به اختلال پانیک را افزایش دهند.

تشخیص اختلال حمله پانیک

تشخیص اختلال پانیک یا هراس معمولاً بر اساس معاینه فیزیکی، مصاحبه بالینی و پرسشنامه‌های روانشناختی انجام می‌شود. در طول معاینه، پزشک به دنبال هرگونه بیماری جسمی که ممکن است باعث علائم حمله در فرد شود، می‌گردد. در مصاحبه بالینی، پزشک از فرد در مورد علائم، سابقه پزشکی و سابقه خانوادگی او سوال می‌کند. پرسشنامه‌های روانشناختی نیز برای ارزیابی سطح اضطراب و افسردگی فرد استفاده می‌شوند.

درمان اختلال

درمان اختلال پانیک معمولاً شامل ترکیبی از درمان‌های دارویی و روان‌درمانی است.

• درمان دارویی: داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی می‌توانند به کاهش علائم اختلال پانیک، مانند اضطراب و ترس، کمک کنند.
• روان درمانی: روان‌درمانی، به خصوص درمان شناختی رفتاری (CBT)، می تواند به فرد کمک کند تا افکار و رفتارهای منفی خود را شناسایی و تغییر دهد. CBT چنین می‌تواند به فرد آموزش دهد که چگونه با اضطراب و ترس خود مقابله کند و اجتناب‌های خود را اصلاح کند و با این موقعیت ها مواجه شود.

راه‌های مقابله با اختلال حمله پانیک

علاوه بر درمان‌های سنتی، برخی از راه‌های مقابله با افسردگی پانیک عبارتند از:

• ورزش منظم: ورزش منظم می‌تواند به کاهش اضطراب و بهبود خلق و خو کمک کند.
• تکنیک‌های آرام‌سازی: تکنیک‌های آرامش‌بخش مانند یوگا، مدیتیشن و تنفسِ‌عمیق می‌توانند به کاهش اضطراب و علائم جسمی حمله پانیک کمک کنند.
• رژیم غذایی سالم: رژیم غذایی سالم می‌تواند به بهبود سلامت کلی و کاهش علائم اضطراب کمک کند.
• خواب کافی: خواب کافی برای سلامت روان ضروری است. کمبود خواب می‌تواند علائم اضطراب را بدتر کند.
• حمایت اجتماعی: حمایت از دوستان و خانواده می‌تواند به فرد در مقابله با افسردگی پانیک کمک کند.

پیش‌آگهی اختلال حمله پانیک

خوشبختانه با درمانِ مناسب، اکثر افراد مبتلا به افسردگی پانیک می‌توانند علائم خود را کنترل کرده و زندگی عادی و پرباری داشته باشند. بنابراین اگر با این مشکل مواجه هستید نگران نباشید و حتما از متخصص کمک بگیرید تا هر چه زودتر به روال عادی زندگی خود برگردید.

سوالات متداول

1. آیا اختلال پانیک قابل درمان است؟

بله، اختلال پانیک با درمان مناسب قابل درمان است. درمان‌های ترکیبی دارویی و روان‌درمانی می توانند به طور موثر علائم این اختلال را کاهش دهند.

2. چه مدت طول می کشد تا اختلال پانیک درمان شود؟

مدت زمان درمان اختلال پانیک از فردی به فرد دیگر متفاوت است. با این حال، اکثر افراد نهایتا با چند ماه درمان، بهبود قابل توجهی را تجربه می‌کنند.

3. آیا اختلال پانیک می‌تواند عود کند؟

بله، اختلال پانیک می‌تواند عود کند، به خصوص اگر فرد درمان خود را متوقف کند یا در معرض عوامل استرس‌زا قرار گیرد. با این حال، با برنامه‌ریزی مناسب، می‌توان از عود این اختلال جلوگیری کرد.

4. آیا می‌توانم با وجود اختلال پانیک رانندگی کنم؟

اگر اختلال پانیک شما شدید باشد و باعث حملات پانیک مکرر شود، ممکن است رانندگی برای شما خطرناک باشد. در این مورد، توصیه می‌شود با پزشک خود در مورد محدودیت‌های رانندگی صحبت کنید. اما با درمان اختلال پانیک هیچ مشکلی برای رانندگی شما وجود نخواهد داشت.

5. آیا می‌توانم با اختلال پانیک به تنهایی کنار بیایم؟

اگرچه ممکن است بتوانید تا حدی علائم اختلال پانیک را به تنهایی مدیریت کنید و به زندگی خود ادامه دهید، اما درمان توسط یک متخصص واجد شرایط همیشه بهترین گزینه است. درمان مناسب می‌تواند به شما کمک کند تا به طور کامل از این اختلال بهبود یابید و زندگی عادی و پرباری داشته باشید.

دکتر احسان نیک‌ منش

دکتری تخصصی روانشناسی بالینی

mypsyclinic.com/conselor/dr-ehsan-nikmanesh/